20.03 Plastyka. Sztuka starożytnej Grecji.

Sztuka starożytnej Grecji.
Architektura.

Starożytna Grecja to kolebka kultury europejskiej. Dzieła starożytnych Greków cechowała prostota, umiarkowanie, harmonia, doskonałe proporcje.

Piękno było dla Greków pojęciem niezwykle szerokim. Obejmowało zarówno piękno estetyczne – zewnętrzne, oraz wartości moralne. Piękne mogły być cechy i czyny człowieka. Piękno utożsamiano z harmonią i ładem opierającym się na matematycznych wyliczeniach.

Grecy poszukiwali idealnego piękna.
 Opracowali idealne proporcje ludzkiego ciała.

Wszystko co wiązało się z chaosem nie mogło być piękne. Np. Wszechświatowi nadano nazwę kosmos, co w języku greckim oznacza ład. Dużą popularnością cieszyły się poglądy pitagorejczyków. Uważali, ze skoro piękno to ład harmonia musi opierać się na matematycznych wyliczeniach, stąd zależy od miary, liczby i proporcji.

Dzieła plastyczne w większości powstawały na podstawie skrupulatnych obliczeń matematycznych i wierne były zasadzie harmonii. Stosowano zasadę rytmu, która łączyła dzieła plastyczne z muzyką, poezją i tańcem. Cechą charakterystyczną, zwłaszcza dla architektury była również symetria.

Historię starożytnej Grecji możemy podzielić na trzy okresy.

• Okres archaiczny - VIII – VI wieku p.n.e. 
• Okres klasyczny (złoty okres w kulturze greckiej) - V – IV wieku p.n.e.
• Okres hellenistyczny - IV – I wieku p.n.e.

Religia starożytnych Greków opierała się na wielobóstwie. Bogów wyobrażano jako nieśmiertelnych, doskonałych ludzi posiadających nadprzyrodzone moce. Wierzono w 12 głównych bogów olimpijskich.

Każde greckie miasto miało swojego patrona. Świątynie poświęcone danemu bóstwu, miały być ich domami, ale także pomnikami świetności danego polis (miasta-państwa).

Budowano je przeważnie na naturalnych wzgórzach. Uwzględniano naturalną rzeźbę terenu, a także wzajemne usytuowanie budowli, tak by oddać najpełniej ich piękno. 

Wspaniałe zabytki możemy odnaleźć na terenie całej Grecji. 

Najsłynniejsze z nich znajdują się na Akropolu w Atenach. 

Akropol. Rekonstrukcja.

Zabytki Akropolu

Partenon – poświęcony Atenie Partenos. Proporcje,  dekoracje i rozwiązania techniczne stały się wzorem dla innych świątyń greckich.
Partenon zbudowano na planie prostokąta i otoczono kolumnadą, czyli wieloma kolumnami podtrzymującymi dwuspadowy dach.
W celli liczącej 100 stóp długości pierwotnie znajdował się posąg Ateny wykonany przez Fidiasza. 

Budowlę wzniesiono w porządku doryckim. 

Partenon - Akropol - Ateny

Partenon – współczesna rekonstrukcja Nashville.

Atena Partenos – kopia rzymska.



Dzięki współczesnej rekonstrukcji rzeźby możemy wyobrazić sobie skalę tego dzieła. Oryginał wyrzeźbiony przez Fidiasza pokryty był płytkami złota i kością słoniową.

Atena Partenos –  rekonstrukcja Nashville.

Erechtejon – to świątynia jońska poświęcona herosowi Erechteusowi - pierwszemu władcy Aten. Nowością architektoniczną było zastosowanie kariatyd (posągów kobiet) zamiast kolumn.

Erechtejon – Akropol - Ateny

Erechtejon – Kariatydy

Świątynia Nike –  niewielka budowla w stylu jońskim.

Świątynia Nike – Akropol - Ateny

Świątynia Zeusa– budowla w stylu korynckim.

Świątynia Zeusa – Akropol - Ateny

Propyleje – wejście na Akropol. Budowla o nieregularnym planie. W przejściu znajduje się po sześć doryckich kolumn. Wewnątrz znajdują się kolumny jońskie.

Propyleje – Akropol - Ateny

*CIEKAWOSTKA

Akropol prócz pełnienia funkcji sakralnych, służył jako cytadela przystosowana do długotrwałej obrony. Aby dostać się za mury, należało przejść przez monumentalną bramę – Propyleje.
Osoba wchodząca stawała naprzeciw ogromnego posągu Ateny ze złoconego brązu. W starożytności pełnił on funkcję drogowskazu dla żeglarzy. Posąg odbijał się w Słońcu dzięki czemu widoczny był na kilka mil morskich.

Porządki architektoniczne

Styl dorycki, joński i koryncki.

Styl w sztuce to zespół cech charakterystycznych dla dzieł architektury, rzeźby czy malarstwa, które powstały w określonym czasie, w określonym regionie lub zostały wykonane przez określonego twórcę - architekta, rzeźbiarza lub malarza.

Zasadniczymi elementami w architekturze greckiej, które pozwalają określić styl budowli, czyli porządek architektoniczny są kolumny.

Styl dorycki cechuje surowość, prostota i brak zdobień.

 Kolumny nie posiadają bazy, głowica składa się         z poduszki i płyty – kostki, a trzon jest ostro żłobkowany. 

Styl joński charakteryzuje lekkość proporcji, dekoracyjność.

Żłobkowane kolumny posiadają bazę, głowice w kształcie ślimacznic (wolut).

Styl koryncki – przybrał reprezentacyjną, bogato zdobioną formę. 

Głowice kolumn uformowano na kształt stylizowanych liści akantu (rośliny rosnącej m.in. na wybrzeżach Morza śródziemnego).

Zadanie domowe

Przygotuj blok techniczny, ołówek, cienkopisy, kredki.

Zaprojektuj własną kolumnę o fantastycznej głowicy składającej się z wymyślonych przez Ciebie elementów np. kwiatów słonecznika, róży, liści bananowca itp.

Wymyśl nazwę stworzonego przez Ciebie stylu.

Użyj dostępnych w domu materiałów plastycznych.

Czekam z niecierpliwością na wasze pomysły :-)